Volgens de yogafilosofie vormen lichaam en geest één geheel. Er worden 5 verschillende lagen in het lichaam onderscheiden, kosha’s genoemd, die ons omhullen als de schillen van een ui. Ze gaan van grof naar fijnstoffelijk tot ondeelbare kern. Deze verschillende schillen staan altijd in directe verbinding met elkaar en als één van de schillen niet in balans is, zal dat de andere schil negatief beïnvloeden. ANNAMAYA KOSHA - Fysieke lichaam Het eerste omhulsel / laag / schil is ons fysieke lichaam, het lichaam dat we zien en dat we voelen. En waarmee je je manifesteert. Voeding, oefening en verzorging hebben directe invloed op de kwaliteit en gezondheid van deze kosha. De yoga-houdingen die je uitvoert hebben dus hier betrekking op.
PRANAMAYA KOSHA - ademhaling en energie Deze laag zien we niet, wan het is opgebouwd uit prana, wat levensenergie betekent. Deze energie is verbonden met je adem. In dit "lichaam" lopen de energiekanalen ( nadi’s of meridianene genoemd ) die samenkomen in ronddraaiende energiecentra die chakra’s worden genoemd. De energie beweegt zich door het hele lichaam en is afkomstig van onze zintuigen die direct met ons denken in verband staan. Positieve ervaringen, daden en gedachtes dragen bij aan een optimaal functioneren van deze energie chakra’s. Wanneer je je echter voedt met negatieve daden, emoties en gedachten dan gaat dit ten koste van de levenskracht (prana) en voel je je minder vitaal. Door ademhalingsoefeningen en aandacht, mindfulness en concentratie tijdens je yogales zorg je dat dit lichaam gezond blijft.
MANOMAYA KOSHA - denkpatronen De derde schil is opgebouwd uit het menselijk denken. Hier bevinden zich onze onophoudelijke gedachten. Wanneer je gedachten (vaak irreëel) opvattingen over jezelf of de wereld heilzaam zijn, is je denken kalm en tevreden en ontstaat positiviteit. Door concentratie en aandacht in je yoga practice en meditatie werk je aan het transparant maken van je denkpatronen en het kalmeren van de geest.
VIJNANAMAYA KOSHA - inzicht door stilte Het vierde lichaam is je intellectuele lichaam. Hierin is je onderscheidingsvermogen gehuisvest. Hierin zetelt je intuïtie en het bespiegelde aspect van je bewustzijn. Het overstijgt het reguliere, menselijke denkraam. Dit is de kosha die inzicht geeft. Er bestaat geen ruimte voor ego, het richt zich op het welzijn van allen. Dit lichaam komt vanzelf voort uit harmonie en balans in de bovenliggende lichamen. Deze toestand wordt bereikt door het met aandacht doen van je yoga oefeningen, door op je adem te mediteren en zelfreflexie en belangeloze dienstbaarheid aan anderen.
ANANDAMAYA KOSHA - Bliss (verlichting) Het vijfde lichaam bestaat louter uit geluk. Het gelukzalige lichaam, ook wel het goddelijke lichaam genoemd. Hierin kunnen we een glimp opvangen van de universele eenheid die ons allen omvat. Wij zijn allemaal verbonden met dit en met elkaar. Hier is sprake van een blijvend contact met het alomvattende. Puur bewustzijn dus. Geen tegenstellingen zoals "gelukkig" en "ongelukkig". Het is een eenheidservaring en niet in woorden te beschrijven. Moeilijk te bevatten hoor! Door onbaatzuchtig handelen, Yoga te blijven doen, mediteren, door chanten ( de openingsmantra van ashtanga yoga) of meditatie kun je tot deze kosha misschien een keer ervaren.
De balans in de eerste vier lichamen heeft dus direct invloed op deze laatste laag. De eerste 4 fungeren als voeding voor deze laatste.
Yoga richt zich in eerste instantie op het verbinden van de eerste twee kosha’s met de bedoeling onze energie balans te optimaliseren. Dus ademhalingsoefeningen en yogahoudingen, meditatie of aandacht, gezonde voeding, een juiste instelling, regelmaat, dit werkt allemaal om hiermee je algehele fysieke gezondheid sterker te maken. Als dat wordt bereikt wordt dit doorgegeven aan de onderliggende kosha’s en zal ook de geest tot rust komen. De gedachten verstillen en uiteindelijk komen we bij onze kern terecht. We beschikken over meer vitaliteit en zullen harmonieuzer in het leven staan. Harmonie tussen de vijf kosha’s leidt tot het uiteindelijke doel van yoga: verbinding tussen lichaam, geest en ziel.
Werk je met de ene kosha dan gebeurt er ook iets in de overige kosha’s, zonder dat we hier in eerste instantie erg in hebben. Om harmonie tussen alle kosha’s en zo uiteindelijk verlichting te verkijgen, is bewustwording nodig. In de yoga wordt het lichaam gezien als de poort om toegang te krijgen tot de overige energielichamen. Bewustwording begint dus in ons fysieke lichaam: in Annamaya kosha.
Dus zo belangrijk is alles wat je denkt, doet, eet, enz. Zo belangrijk zijn de yoga oefeningen. Zo werkt yoga en kan het de echte vreugde, de echte "joy" schenken.
Bronnen: Yolande Kylstra. Bron: Adempunt.nl Yoga handboek voor een lichter leven Yoga als levenskunst. B.K.S. Iyengar